Ściółki zwiększają wilgotność gleby. Hamują intensywność parowania wody z wierzchniej warstwy ziemi oraz działają inhibicyjnie na rozwój chwastów, które w okresie lata mogą zwiększyć straty wody o 25%. Dodatkowo, ściółki organiczne spełniają rolę naturalnej gąbki przechowującej nie tylko wodę deszczową, ale i tą pochodzącą z nawadniania. Zapobiega to jej odpływowi dając możliwość późniejszego wykorzystania jej przez rośliny.

Ściółka - wpływ na glebę

Działalność wody oraz wiatru powoduje erozję i zagęszczanie gleby. Wpływa to negatywnie na system korzeniowy oraz ogólny stan zdrowia rośliny. Zastosowanie chociażby kory niweluje negatywne działanie kropel wody przywracając strukturę gruzełkowatą i porowatą, ale tylko w przypadku gdy zostanie ona użyta przed, a nie po zagęszczeniu gleby. Użycie po zagęszczeniu może nie odbudować pożądanego stanu nawet w ciągu 2 lat. Badania pokazują, że 1,5 cm warstwa słomy jest w stanie zminimalizować erozje gleby o 86%.

Ściółka, a utrzymywanie temperatury

Ściółka utrzymuje optymalną temperaturę, chroni glebę przed stratami ciepła gdy jest zimno, a przed nagrzewaniem, gdy temperatura powietrza jest wysoka.Ta właściwość jest szczególnie ważna dla wierzchniej warstwy, gdzie znajdują się korzenie, mogące z łatwością zostać uszkodzone zwłaszcza przez mróz. Osiągnięcie pożądanego efektu jest zależne od stopnia rozdrobnienia materiału oraz grubości okrywy tworzonej przez mulcz. Najlepiej do optymalizacji temperatury nadają się ściółki organiczne o dużej frakcji, jak i żywe ściółki, lecz inne typy ściółek też spełniają tą rolę np. czarna folia polietylenowa.

Ściółkowanie - składniki pokarmowe

Żywe lub organiczne ściółki w zależności od rodzaju okrywy, mają wpływ na właściwości chemicznych gleby, a w szczególności zawartości składników pokarmowych, mogą wpływać na zwiększanie, zmniejszanie (lub też być neutralne) na poziom składników odżywczych. Ich rozkład w wyniku działalności wody oraz temperatury powoduję uwalnianie substancji odżywczych, dzięki czemu zwiększa się ich dostępność dla korzeni oraz aktywność mikrobiologiczna.

Ściółki, a chwasty

Mulczowanie jako forma zwalczania chwastów  sprawdza się bardzo dobrze. Ograniczanie dostępności światła powoduje hamowanie wzrostu jak i zawartość związków allelopatycznych w niektórych okrywach (np. zrębki drzewne) zapobiega kiełkowaniu  wielu gatunków niepożądanych. Ponadto - mulcz - tworzy sprzyjające warunki bytowania dla organizmów żywiących się chwastami bądź też ich nasionami.

Ciekawostka

Udowodniono że stosowanie ściółki organicznej (kora sosnowa, kora drzew liściastych, igliwie sosny) ogranicza liczbę chwastów o 50% bez względu na typ ściółki. Efekt ten może zanikać wraz z naturalnym rozpadem materiału ściółkującego.

Walory dekoracyjne ściółki

Poza funkcjonalnością ściółka może cechować się atrakcyjnością wizualną. Zwracający uwagę wygląd może być pomocny w kierowaniu ruchem pieszych w terenie(np. terenach rekreacyjnych). Wpływa to nie tylko na ochronę stref korzeniowych, ale tworzy również dodatkowy efekt wizualny. Wiele materiałów wyróżnia się tym atutem. Różnego rodzaju kruszywa występują w różnej frakcji oraz kolorystyce, np. keramzyt - będący efektem procesu wypalania granulek gliny w 1200 oC, szyszki - dodające naturalności dzięki swojemu wyglądowi oraz poprzez wydzielanie olejku o zapachu leśnym, zrębki drzewne - przesortowane i pomalowane dostępne w różnych barwach (żółty, pomarańczowy, brązowy, ciemny grafit).

Wady ściółkowania

Allelopatia - hamowanie kiełkowania  i wzrostu roślin  w wyniku wytwarzania substancji chemicznych - jest charakterystyczna da niektórych ściółek i odgrywa znaczącą rolę w zwalczaniu chwastów. Dla przykładu juglon wytwarzany przez wszystkie części orzecha czarnego (Juglans nigra) może negatywnie wpływać na młode oraz płytko korzeniące się rośliny. Ściółki pochodzące z chorego materiału roślinnego również mogą zawierać ten czynnik chorobotwórczy. Z tego powodu wiele kompozytów musi wcześniej przejść proces kompostowania lub być poddawane wysokiej temperaturze. Tego rodzaju obróbka niszczy nie tylko patogeny, ale również organizmy pożyteczne. Mulcze - zwłaszcza pochodzenia drzewnego - obniżają zawartość dostępnych form azotu. Spowodowane jest to wysokim stosunkiem C:N, przez co azot będzie wiązany przez drobnoustroje podczas procesu rozkładu. Niektóre rodzaje ściółek np. żywe ściółki mogą konkurować z roślinami o wodę , składniki pokarmowe oraz przestrzeń. Darń, tak samo jak trawa są przykładami o wysokim stopniu konkurencyjności o te czynniki glebowe.